สวนภูเขา Hill Gardens สไตล์ Japanese

สวนภูเขา หรือที่เราเรียกกันในภาษาญี่ปุ่นว่า Tsukiyama-Sansui ซึ่งจะเป็นหนึ่งในสามของการจัดสวนสไตล์ญี่ปุ่นนี้บางทีก็เรียกชื่อเป็นภาษาอังกฤษว่า "The landscape garden with hills and water" มาวันนี้เราจะยกสวนภูเขามาอธิบายให้ฟังเกี่ยวกับการจัดสวน สวนภูเขานี้เรียกได้เลยว่าเป็นการจัดสวนสไตล์เลียนแบบธรรมชาติที่ตกแต่งแนวคิดมาจากศาสนาชินโต หรือที่เรียกกันว่า Shinden Styles นั่นเอง ในส่วนของสวนภูเขาจะประกอบด้วย ภูเขา เนินดินสลับกับที่ราบ มีน้ำตก ลำธาร สระน้ำ โขดหิน หาดทราย และยิ่งเป็นส่วนที่มีขนาดใหญ่ อาจจะมีเกาะกลางทะเลสาบมาประกอบด้วย การจัดสวนนี้จะทำให้เนินเขาหรือภูเขามีมิติมากขึ้นและยิ่งจะทำให้ประสาทสัมผัสได้หลากหลายกว่าแบบอื่น ๆ เลยเหมาะสมที่จะนำมาประยุกต์ใช้จัดสวนญี่ปุ่นในเมืองไทยได้ดีเลย เพราะจะมีความยืดหยุ่นและดัดแปลงองค์ประกอบอื่นๆ มาใช้ในรูปแบบที่ใกล้เคียงกันได้

สระน้ำหรือลำธารในสวนภูเขานี้มักจะมีลักษณะไม่ลึกมากนัก ในน้ำจะใสสะอาดนอกจากจะมองเห็นก้อนหินแล้ว ยังต้องมองเห็นก้อนกรวดที่ก้นสระหรือลำธารด้วย ยิ่งถ้าหากมองเห็นปลาแฟนซีคาร์พหลากสีแวกว่ายไปมายิ่งจะทำให้มองแล้วเกิดความรู้สึกชีวิตชีวามากขึ้นด้วยในส่วนของลำธารถ้ามีความกว้างมากก็จะสามารถทำสะพานสำหรับข้ามโดยใช้แผ่นหินสกัดที่มีความโค้งเล็กน้อยวางพาดขวางลำธาร ริมตลิ่งทั้ง 2 ฝัง  ทั้ง 2 ฝั่งจะต้องฝังก้อนหินรูปทรงสูงเอาไว้ สมมุติว่าเป็นเสาสะพาน แต่ถ้าเกิดลำธารแคบและตื้น จำเป็นต้องใช้ก้อนหินที่มีผิวด้านบนเรียบวางไว้เป็นระยะ ๆ ห่างกันพอดีกับระยะก้าวเพื่อใช้เดินข้ามลำธาร ริมคันตลิ่งอาจป้องกันมิให้ตลิ่งพังโดยฝังก้อนหินก้อนใหญ่/เล็กไว้อย่างกลมกลืนเหมือนเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ หรือฝังไม้เสากรมทั้งเปลือกหรือปลูกหญ้าเพื่อยึดก็ได้ถ้าหากสระน้ำมีขนาดกว้างขวาง มักจะถูกจัดให้มีเกาะอยู่กลางสระน้ำ บนเกาะอาจประดับด้วยก้อนหินเมื่อมองไกลๆ จะมีรูปร่างคล้ายเต่าซึ่งจะถูกเชื่อกันว่าเป็นศิริมงคลแก่บ้าน เพราะคนญี่ปุ่นถือว่าเต่าเป็นสัญลักษณ์ของการมีอายุยืน นอกจากนั้นมักจะปลูกต้นสนไว้บนเกาะด้วย โดยถือว่าต้นสนเป็นสัญลักษณ์ของความมั่นคงถาวร เพราะต้นสนจะทนต่ออากาศอันหนาวเย็นได้ 

สำหรับการเลือกพันธุ์ไม้ประดับ ที่ใช้ประดับในสวนภูเขาแบบนี้เราสามารถเลือกพันธุ์ไม้ได้หลายชนิด 

อาทิเช่น

พันธุ์ไม้ใหญ่ ก็จะมี ต้นสนพืช พลับ โอ๊ก เมเปิล ซากุระ หลิว

พันธุ์ไม้พุ่มเตี้ยยกตัวอย่างเช่น ไผ่ อาซาเลีย ปรง ชา

พืชคลุมดินเช่น เฟิร์น ไม้ซุ้มต่าง ๆ มอส 

พันธุ์ไม้น้ำเช่นกก บัว ไอริส

การปลูกต้นไม้ ในสวนภูเขานั้นต้องปลูกต้นที่มีพุ่มใบสูงเป็นฉากไว้ด้านหลัง เพื่อไม่ให้บังต้นไม้ที่มีพุ่มใบเตี้ย สวนญี่ปุ่นจะไม่ปลูกต้นไม้ใหญ่ไว้ใกล้บ้านเพื่อไม่ให้บดบังความงามของสวนเมื่อเรามองออกไปจากตัวของบ้าน สีของพันธ์ุไม้นิยมสีที่ไม่ฉูดฉาดนักโดยปกติจะเป็นสีเขียว จะออกดอกหรือใบเปลี่ยนสีเพิ่มสีสรรบ้างก็ตามฤดูกาลเท่านั้น ลักษณะผิวดินไม่ว่าจะเป็นเนินดินในที่ราบหรือใต้ร่มไม้ส่วนใหญ่จะมีหญ้าหรือมอสขึ้นปกคลุมอย่างเขียวขจี เหมือนปูด้วยพรม ความยิ่งใหญ่ของสวนภูเขาหรือสวนเนินอยู่ที่ภูเขา,เนินดิน น้ำตกลำธารซึ่งเลียนแบบธรรมชาติอย่างแท้จริง คือพื้นที่เป็นเกาะของประเทศญี่ปุ่นนั่นเองโดยทำการดัดแปลงและย่อส่วนให้เล็กลงให้สวยงาม

นอกจากน้ำและลำธารจะเพิ่มความสวยงามให้กับการจัดสวนภูเขาแล้วนั้น ผู้จัดต้องคำนึงถึงความสอดคล้องความสัมพันธ์ระหว่างที่ว่างและช่วงเวลาความเหมาะสมให้เข้ากับมิติการมองเห็นก่อนค่อยตัดสินใจจัดสวนภูเขานั้นให้มองไปถึงความแตกต่างของแต่ละมุมอีกด้วย โดยมนุษย์นั้นมักจะเกิดปฎิสัมพันธ์กับแทบทุกเส้นประเสาทสัมผัสทุกส่วนของร่างกายยกตัวอย่างเช่น สื่อผ่าน สี รูปทรง เส้นสาย ผิวสัมผัสของหิน ทราย กรวด ก้อนกรวด เพราะเสียงน้ำจะทำให้ช่วยมีสมาธิและจิตใจสงบมากยิ่งขึ้น ทาง ZENGU หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่กำลังมองหาแนวทางการจัดสวนภูเขาด้วยนะคะ